Kerkgebouw

Het huidige kerkgebouw, Koningsweg 12, staat op een akker eerder toebehorend aan ‘Aeght Jans’. In 1595 ging het perceel over in doopsgezinde handen. Een houten schuur met strooien dak wordt daar in 1612 ‘Thuys van die Mennonijten’ genoemd. De bouw van een stenen kerkgebouw in 1617 op dezelfde locatie wordt voor de doopsgezinde gemeente een hoogtepunt. Alles onder aanvoering van de toenmalige predikant Hans de Ries. In de loop der tijd zijn de afmetingen van het gebouw, ondanks vele verbouwingen, gebonden gebleven aan het akkertje uit de 16e eeuw.

Het gebouw is een prototype voor een schuilkerk. De doopsgezinden werden getolereerd maar de overheid stond niet toe dat hun kerkgebouw vanaf de openbare weg zichtbaar was. Tot 1856 lag de voorkant verscholen achter een rij huizen aan de Koningsweg. De achterzijde van de kerk (aan de kanaalzijde) werd bij de bouw in 1617 ‘vermomd’ als pakhuisgevel. Echter vanaf de vestingwallen was alleen het pannendak, verscholen achter bomen, zichtbaar.

Nu geeft het ijzeren toegangshek aan de Koningsweg zicht op de in 1835 geheel vernieuwde kerkgevel, op voorstel van C.W. Bruinvis uitgevoerd in Neoclassicistische stijl. In 1819 krijgt de kerk een kabinetorgel en daarmee verdwijnt de voorzanger uit de zondagsdienst. In 1876 wordt het interieur drastisch verbouwd (een kwartslag gedraaid) en komt er plaats voor het huidige ‘Flaes’ orgel. De aangebouwde armenhofjes, die al uit 1638 dateren, worden in 1961 afgebroken. Op die plek wordt een ontmoetingszaal gebouwd, de ‘Mennozaal’ die later van binnen geheel gemoderniseerd wordt. 

In 1908 worden de ramen van de kerk voorzien van eenvoudig versierd glas in lood met passende teksten. Voor een uitgebreide beschrijving hiervan klik op <glas-in-lood-ramen-DGA>. In 1976 wordt het podium vervangen door een 100 jaar oude preekstoel uit de voormalige doopsgezinde kerk van Barsingerhorn waarmee de gemeente, teruggaat naar een vroeger gebruik. In 2015 vindt er in het kerkinterieur groot onderhoud plaats: de lambrizering wordt vernieuwd, de pilaren onder het orgel krijgen nieuwe stempels, de originele gele steentje van de toegangshal worden blootgelegd en door het verwijderen van een aantal kerkbanken komt er meer ruimte rond de preekstoel. 

Het kerkgebouw is vanaf 1969 aangemerkt als Rijksmonument, reg.nr: 7246.